Toenemende repressie
De beweging Memorial heeft het in Rusland nu moeilijk en is door de overheid aangemerkt als een “buitenlandse agent”, een absurde beschuldiging, die aan de Stalintijd doet denken. Er is in Rusland nog wel aandacht mogelijk voor de slachtoffers van de “politieke repressie”, maar geen aandacht voor de communistisch daders. Dat is taboe. Stalin heeft de Tweede Wereldoorlog gewonnen en daarmee is de discussie gesloten.

Op de militaire begraafplaats van Pskov is weer een borstbeeld van Stalin geplaatst. Dat is tamelijk cynisch, omdat ook Stalin de dood van een groot aantal soldaten van het Rode Leger op zijn geweten heeft, vooral tijdens de periode vóór de oorlog. De terreur heeft heel wat hoge militairen, maar ook veel soldaten het leven gekost. De twee korte oorlogen in de winter van 1939 tegen Finland verliepen desastreus en kosten 80.000 soldaten het leven. Het Rode leger was totaal niet voorbereid op de Duitse invasie in 1941. Het stortte aanvankelijk in. Naar schatting twee miljoen soldaten werden krijgsgevangen gemaakt en 1,5 miljoen soldaten liepen over naar de Duitse kant.

Stalin was een week lang onvindbaar. Pas toen de Duitsers voor Moskou stonden begon hij naar zijn generaals te luisteren. In dat opzicht was Stalin uiteindelijk slimmer dan Hitler. Niet Stalin, maar generaals als Zjoekov en Rokossóvsky hebben de oorlog gewonnen.

Kortom: de Tweede Wereldoorlog is in de voormalige Sovjet-Unie een ingewikkeld verhaal, dat opnieuw niet meer verteld mag worden.

Dankzij Memorial is er een monument geplaatst dat de terreur herdenkt.