Geweld tegen vrouwen - de weg naar femicide?

Op 21 november -ter ere van de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen op 25 november- organiseerde de Vrouwenrechtengroep een thema-avond over geweld tegen vrouwen en femicide in Waalhalla in Nijmegen.

De avond begon met onderstaand filmpje waarin spoken word-artiest Jesse Laport een ode aan de vrouw brengt:

Janna Willems van Amnesty Nederland vertelde kort iets over het werk van Amnesty Nederland voor Vrouwenrechten, in het kader van het programma Gender en Mensenrechten dat met name focust op seksueel geweld en psychisch geweld tegen vrouwen en op vrouwenmoord: femicide. Psychisch geweld is een van de vele voorstadia die een voorspelbaar patroon vormen op de weg naar femicide. In Nederland maakt 32% van de vrouwen psychisch geweld mee en in zo’n 60% van de moorden op vrouwen is de dader hun (ex)partner. Het gaat hier duidelijk om een genderprobleem: moord op vrouwen omdat het vrouwen zijn.

Daarna ontstond er onder leiding van Janna een boeiend panelgesprek tussen vertegenwoordigers van het Openbaar Ministerie van Justitie, van Veilig Thuis en van Maatje achter de Voordeur. Centraal stond een van de middelen om op te treden tegen (dreiging van) huiselijk geweld, het tijdelijk huisverbod, opgelegd door de burgemeester. Zie: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/huiselijk-geweld/huisverbod-en-straf.

Bij de instelling van een tijdelijk huisverbod wordt de vermoedelijke pleger de toegang tot zijn woning ontzegd voor 10 dagen. In die tijd worden door Veilig Thuis de risico’s ingeschat en wordt een proces ingezet waarbij de uithuisplaatsing wordt gecombineerd met directe hulpverlening in het gezin. Veilig Thuis voert de regie over maatregelen die de veiligheid van alle gezinsleden na het huisverbod kunnen vergroten. Zij kunnen de burgemeester adviseren het huisverbod eventueel te verlengen met maximaal 18 dagen.  Zie verder https://veiligthuisgelderlandzuid.nl/over-veilig-thuis/tijdelijk-huisverbod/.

Het project Maatje achter de Voordeur biedt ondersteuning aan mensen die te maken hebben gehad met huiselijk en/of seksueel geweld. Binnen dit project zetten maatjes hun eigen ervaringen met geweld in om deelnemers te helpen hun evenwicht en zelfvertrouwen terug te vinden, zodat ze hun leven opnieuw kunnen opbouwen. Dit is een project van Moviera, een organisatie die hulp biedt bij huiselijk geweld, thuis of in een opvanglocatie.
https://www.maatjeachterdevoordeur.nl/
https://www.moviera.nl/

Belangrijke inzichten die aan de orde kwamen in het gesprek:

• Psychische verwaarlozing en mishandeling worden vaak niet opgemerkt, ook omdat ze vaak onbewust, of op een geniepige manier, worden Je bent je er helemaal niet van bewust dat je wordt geïsoleerd. Bespreekbaar maken van de problematiek is heel belangrijk.
• Kijk naar patronen: hoe kun je voorkomen dat het patroon zich herhaalt en je in een vicieuze cirkel terecht komt?
• Belangrijk is, om iets te bereiken, dat betrokkenen openstaan voor hulp en een stap naar voren durven te doen.
• Er is meestal sprake van een geleidelijke escalatie; heel lang denk je: dit is normaal.
• Je kunt anoniem bellen naar Veilig Thuis.
• Psychisch geweld neemt meestal de vorm aan van stalking. Daarbij wordt het slachtoffer gevraagd een logboek bij te houden om een patroon vast te stellen.
• Psychisch geweld brengt het probleem met zich mee hoe dit strafrechtelijk bewijsbaar kan worden gemaakt, wat heel ingewikkeld is. Het komt voor bij hoogopgeleide mensen, met vaak complexe, onderhuidse problemen.
• In crisissituaties kan de bereidheid om hulp te accepteren veranderen, omdat men zich dan pas de ernst van de situatie realiseert en dat kan leiden tot bewustzijn van het probleem.
• In de onlangs van kracht geworden nieuwe zedenwetgeving staat ook een artikel over psychologisch geweld. Dit is belangrijk om deze vorm van geweld niet alleen bespreekbaar maar ook herkenbaar te maken. https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/10/16/psychisch-geweld-wordt-strafbaar
• Huiselijk geweld is cultuur-overstijgend: het komt overal voor. Meer vrouwen lijken te worden gedood in huiselijke kring dan door criminaliteit.
• Er is voor belaging of huiselijk geweld een 112app. De telefoon deelt automatisch de locatie met de meldkamer en biedt de mogelijkheid van een chatfunctie in vele verschillende talen. Je krijgt direct contact met de meldkamer en uitgebreide uitvraging is niet nodig: er wordt snelle hulp nodig voor mensen die zich onveilig voelen. Het gebruik van de app wordt als heel fijn ervaren en het gevoel van onveiligheid wordt daardoor minder. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/alarmnummer-112/vraag-en-antwoord/112-app-van-de-overheid

Na afloop van het panelgesprek was er gelegenheid bij een drankje na te praten.