Aletta Jacobs Avond

Ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag organiseerde de Vrouwenrechtengroep van Amnesty Nijmegen een avond over Aletta Jacobs en de betekenis van vrouwenrechten toen en nu. De centrale vraag was: 'Wat hebben we bereikt en wat (nog) niet?'

Introductie 
Aletta Jacobs is de eerste vrouw in de geschiedenis van Nederland die officieel in 1871 werd toegelaten tot de universiteit. Het is mede aan haar te danken dat de universiteiten in Nederland voor meisjes werden opengesteld.

Haar hele leven is Aletta Jacobs opgekomen voor de rechten van vrouwen. Zo opende zij als arts een praktijk die vrouwen hielp aan voorbehoedsmiddelen, zodat ze niet ieder jaar zwanger werden. Ook trok zij ten strijde tegen misstanden in het winkelbedrijf. In haar Amsterdamse artsenpraktijk had zij gemerkt dat winkelmeisjes veel lichamelijke klachten hadden omdat ze de elf uur die een hele werkdag duurde, moesten blijven staan. Op haar initiatief kwam er een wet die winkels verplichtte ‘zitgelegenheid’ voor hun personeel in te richten. Zij heeft ook tientallen jarenlang gestreden voor het algemeen vrouwenkiesrecht, samen met andere vrouwen en mannen die opkwamen voor de rechten van de vrouw. Deze vrouwen die zich ‘feministen’ noemden, organiseerden tentoonstellingen, gaven kranten en pamfletten uit, richtten verenigingen op, demonstreerden en boden petities aan. Het zou tot 1919 duren voor het vrouwenkiesrecht werd ingevoerd. In 1922 gingen de Nederlandse vrouwen voor het eerst naar de stembus. Aletta Jacobs was toen 68 jaar oud.


Aletta Jacobs (midden, met bloemen) op 3 juli 1922, de dag dat vrouwen voor het eerst mochten stemmen.

Tijdens de inloop
Er zijn op 11 november 2013 filmbeelden van Aletta Jacobs opgedoken, zo'n 20 seconden. Op de beelden uit 1915 zagen we haar lopen door Berlijn:

Dit filmpje werd tot aan de eigenlijke lezing steeds herhaald, met daarnaast het Canonliedje over het leven van Aletta Jacobs (klik hier).

Lezing van Dineke Stam
Haar onwrikbare geloof in rechtvaardigheid is tot op de dag van vandaag een inspiratiebron voor velen. Iemand die veel weet over het leven van Aletta Jacobs is Dineke Stam. Zij is zelfstandig historica en tentoonstellingsmaker. Ze werkte bij de Anne Frank Stichting en de de Museumvereniging. Samen met Mineke Bosch maakte ze de expositie 'Aletta Jacobs en het verlangen naar de politiek' die in het Tweede Kamergebouw te zien was. In 2012 organiseerde zij een reis in de voetsporen van Aletta Jacobs, 100 jaar nadat zij een propaganda-wereldreis had gemaakt met Carrie Chapman Catt, de voorzitster van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht.  Ze zijn met een groep van 11 mensen in Indonesië geweest, hebben met vrouwen van nu gesproken en onderweg uit Jacobs' Reisbrieven gelezen. Recent werkt ze aan Mapping Slavery, Nederlandse slavernijverleden op de kaart.

In haar lezing ging Dineke kort in op het levensverhaal van Aletta Jacobs en haar strijd voor vrouwenrechten in koloniaal Nederland. Daarbij besteedde ze ook aandacht besteden aan tijdgenoten of evenknieën overzee, zoals Radeng Adjeng Kartini, Dewi Sartika uit het toenmalige Nederlands-Indië en Sophie Redmond uit het toenmalige Suriname.

Gedichten van Liesbeth Ulijn
De Nijmeegse dichter Liesbeth Ulijn heeft die avond twee gedichten voordragen over vrouwenrechten, een vóór de lezing en een als afsluiting van de avond.

Liesbeth Ulijn (1950) verwoordt in haar gedichten hoe in het dagelijkse leven de grote thema’s huizen. Zij zoekt betekenis te geven aan het leven ondanks of dankzij ervaringen met ongelijkheid, sterven, familie, liefde, conflicten, vriendschap, werk. Kunst en het buiten zijn in de natuur zijn daarbij vaak invalshoeken.
Liesbeth Ulijn is sociologe en woont in Nijmegen. Ze geniet sinds kort van het ambteloos burger zijn.
Er verschenen van haar twee bundels. In 2007 ‘De windhapper’, bij Kontrast Oosterbeek en in 2012 ‘Onder de boom die er voor is’ bij Roelants Nijmegen. Ze maakte ruim vijf jaar deel uit van de redactie van het tijdschrift Poëziepuntgl.

Klik hier voor de gedichten 'Stappen tellen' en 'Sinte Ontcommer'.

In de sfeervolle ambiance van de Valkhofzaal van de Lindenberg kan de Vrouwenrechtengroep van Amnesty Nijmegen terugkijken op een geslaagde avond.

Zie ook onze Fotogalerij voor enkele foto's die op die avond genomen zijn.